هنر حقوقی دیباچه قانون اساسی
هنر حقوقی دیباچه قانون اساسی
نویسندگان
دکتر محمد امامی
دانشیار و عضو هیات علمی دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه شیراز.
حمید شاکری
دانشجوی دکتری حقوق عمومی. مدرس دانشگاه.
علی اصغر فدایی
کارشناسی ارشد حقوق خصوصی دانشگاه شیراز.وکیل پایه یک دادگستری.
چکیده
ارزش حقوقی دیباچه قانون اساسی در همه نظام های حقوق اساسی مطرح است حتی در بعضی نظام ها که دیدگاه های حقوقی غلبه دارد مراجع قضایی عمومی فرصت اظهارنظر در این مسئله را پیدا نموده اند که این مورد محرک دکترین برای طرح نظری آن شده است. در این بین برخی آن را واجد ارزش سیاسی و بعضی دیگر آن را واجد ارزش حقوقی و قابل استناد دانسته اند.
در ایران، به مسئله اعتبار حقوقی دیباچه پرداخته نشده، این مسئله شاید ناشی از جوان بودن قانون اساسی ایران باشد اما در همان نظرات مطرح شده بیشتر بر این نکته تأکید شده است که دیباچه قانون اساسی فاقد قابلیت استناد پذیری است هرچند یکی از منابع مهم تفسیر قانون اساسی به شمار می‌آید.
علت این امر وجود ضعف‌های زبان حقوقی در محتوای دیباچه قانون اساسی و تأکید خبرگان قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران بر غیر قابل استناد بودن مقدمه و نیز فقدان استناد به آن از سوی شورای نگهبان است ظاهراً این سند از سوی شورای نگهبان مورد توجه قرار نگرفته است. اما این امر لزوماً مانع از اعطای نقش مرجعیت هنجاری برای استناد به آن در آینده نیست. در این مقاله، نویسندگان کوشیده‌اند ضمن بیان نظرات متعددی که در مورد ارزش حقوقی دیباچه قانون اساسی وجود دارد، حقوق و آزادی‌های بنیادینی که در دیباچه مورد اشاره قرار گرفته را مطرح نموده و سپس به بررسی دیدگاه صاحب نظران حقوق در مورد ارزش حقوقی دیباچه قانون اساسی در ایران بپردازند در این راستا، مذاکرات خبرگان قانون اساسی مورد توجه قرار گرفت و در پایان آراء و نظرات تفسیری و مشورتی شورای نگهبان در مورد حقوق و آزادی‌های بنیادینی که در دیباچه آمده، مورد ارزیابی قرار گرفته است.
** این مقاله در نشریه کانون وکلا فارس، شماره 9 به چاپ رسیده است.
ارسال دیدگاه